Zo voer je actie voor homorechten in conservatief Azië

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Dat Nepal als een van de eerste Aziatische landen transgenders en homoseksuelen grondwettelijke gelijkheid gaf, komt niet doordat het land zo progressief van aard is. Een kijkje achter de schermen van een slimme lobbycampagne van activisten aldaar.

Pink Tiffany’s zit verstopt in een donker steegje, niet ver van het toeristische Durbar Square, middenin Kathmandu. Het is een onopvallende kroeg, klein ook. Maar voor Nepalese homo’s is het een ontmoetingsplek bij uitstek. De wanden zijn rood geverfd, enkele mannen zuigen op hun gemak aan een grote waterpijp. Aakanshya Timsina draagt een stijlvolle blauwe sluier en spreekt met een net te zware stem voor een vrouw. In 2016 werd ze als transgender verkozen tot Miss Pink Nepal: “Het Nepalese Hooggerechtshof heeft in 2007 besloten om transgenders en homoseksuelen dezelfde grondrechten toe te kennen als andere Nepalezen”, vertelt ze. “Eindelijk kunnen we daardoor uitkomen voor wie we zijn.”

Strijd

Tot tien jaar geleden stond ook in Nepal nog tien jaar gevangenisstraf op ‘onnatuurlijke seksuele handelingen’. Het besluit van het Hooggerechtshof om alle wetten te schrappen die lesbiennes, homo’s, bisexuelen en transgenders (LHBT’s) discrimineert, was dan ook uniek voor Azië, vertelt homorechtenactivist Parsu Ram Rai: “In vergelijking met omringende landen heeft Nepal een bijzonder progressieve grondwet. Iedereen die nu een paspoort aanvraagt heeft de mogelijkheid om naast de traditionele opties man of vrouw ook transgender aan te kruisen. Maar de samenleving zelf is een stuk conservatiever dan de politiek.”

Parsu Ram Rai is een klein mannetje. Hij praat veel, snel en hard. Sinds enkele jaren werkt hij voor Blue Diamond Society. Die organisatie voert sinds 2001 campagne om de verspreiding van AIDS tegen te gaan op het Nepalese platteland. “Door de aanhoudende armoede in de bergen vertrekken veel Nepalese meisjes naar India omdat ze daar een baan hopen te krijgen. Maar uiteindelijk eindigen ze vaak als sekswerkers in steden als Mumbai of New Delhi en lopen ze het risico besmet te worden. Wij proberen ze voor te lichten”,  vertelt Ram Rai. “Tijdens onze voorlichtingscampagnes merkten we ook dat geweld tegen homo’s en transgenders nog veel voorkwam. Daarom hebben we toen besloten om onze koers te verleggen en ook LHBT-rechten in het actieprogramma op te nemen.”

Homoseksuele politicus

Het hoofdkantoor van Blue Diamond Society heeft een prachtig uitzicht op het noordoostelijke deel van Kathmandu. De organisatie deelt het pand met medewerkers van de Britse hulporganisatie Save the Children. Hindoegoden en regenboogvlaggen sieren de wanden. “Ik kom regelmatig in Amsterdam”, vertelt Ram Rai. “Ik ben daar naar Canal Pride geweest en heb me in alle vrijheid kunnen uiten, dansen en drinken. Daarom weet ik ook hoe belangrijk homorechten voor Europeanen zijn.”

Maar in de belevingswereld van veel Nepalezen is homoseksualiteit iets buitenlands dat in de Himalaya niet voorkomt. Homo’s werden in elkaar geslagen, in de cel gegooid of uit restaurants geweerd vanwege hun geaardheid. Om dat probleem zichtbaar te maken zochten de activisten van Blue Diamond Society steeds vaker de media op, hielden voorlichtingsbijeenkomsten over homoseksualiteit en besloten op basis van de stukje bij beetje bijeengesprokkelde sympathie een petitie voor gelijke behandeling in te dienen bij het Hooggerechtshof.

Maar de organisatie zet nog een andere tactiek in. Nepal is immers een arm land, legt Ram Rai uit. Het staatsbudget steunt daarom zwaar op giften van buitenlandse goededoelenorganisaties en van bijvoorbeeld de Noorse, Nederlandse en Amerikaanse overheid: “Om de Nepalese overheid extra onder druk te zetten zijn wij gaan lobbyen bij buitenlandse donoren om ze ertoe te bewegen homorechten als voorwaarde te stellen aan het verlenen van hulp. Op die manier hebben we in Nepal LHBT-rechten veel sneller op de politieke agenda gekregen dan in rijkere landen als India mogelijk is”, vertelt hij lachend. “Het balletje is daarna echt gaan rollen toen onze voorzitter Sunil Babu Pant in het Nepalese parlement gekozen werd. Hij werd daarmee de allereerste openlijk homoseksuele politicus in heel Azië en gaf de Nepalese homobeweging nog meer zichtbaarheid en politiek gewicht.”

Bezwaren

De meeste Nepalese parlementariërs reageerden verrassend pragmatisch op het strijdbare homo-activisme van Blue Diamond Society, memoreert Aakanshya Timsina. Principiële politieke bezwaren tegen het toekennen van LHBT-rechten bleken er niet te zijn. “Maar homostellen kunnen nog steeds niet publiekelijk uit de kast komen”, waarschuwt ze. “Kroegen als Pink Tiffany’s worden geaccepteerd in Kathmandu. Maar in het openbaar affectie tonen wordt zeker in de traditionelere plattelands-gebieden niet geaccepteerd.”

Op dit moment is Blue Diamond Society actief in 36 van de 75 districten van Nepal. De voorlichtingscampagnes over AIDS-preventie en de gevaren van illegale prostitutie zijn nog belangrijker geworden nu mensenhandelnetwerken na de aardbeving van 2015 blijken te floreren, vertelt Ram Rai met een zorgelijk gezicht. Desondanks wekken de campagnes van de homo-activisten veel wantrouwen. In plattelandsdorpen wordt de organisatie er zelfs van verdacht prostitutie van transgenders te faciliteren door de bespreekbaarheid ervan te vergroten. “In plattelandsgebieden neemt het aantal meisjes dat de prostitutie in verdwijnt epidemische proporties aan. Maar net als homoseksualiteit is dat een onderwerp waarover niemand spreekt”, verzucht de activist.

Hij zwijgt even, kijkt naar de door wolken omringde toppen van de Himalaya in de verte. “Dat is precies het conservatisme dat wij willen bestrijden. We werken samen met buitenlandse organisaties, doen er alles aan om transparant te zijn. Toch willen veel mensen gewoonweg niet horen dat er homo’s bestaan in Nepal. Maar deze strijd gaat om de rechten van de gemeenschap waar ik zelf deel van uitmaak. Opgeven is dus geen optie.”

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons